Tweet

İsrail’den Myanmar’a, Pakistan’dan Cezayir’e, Yemen’den Türkiye’ye, İran’dan Endonezya’ya, Mısır’dan Tayland’a onlarca ülkede askeri şirketler ekonominin militarizasyonuna hizmet etmektedirler.

Giriş, Abdullah Köktürk 15 Haziran 2019

Ordular, devleti oluşturan kurumların en önemlilerinden birisidir. Modern ülkelerde ordular liberalizmin ve demokrasilerinin gelişimi ile iç ve dış tehditlere karşı siyasi otoritenin kontrolünde hareket etmektedirler. Buna karşın, orduların sivil siyasetin emrine tam olarak girmediği geç modernleşen ülkelerde elindeki silahlı güç ile ekonomiden siyasete bir çok konuda devlet politikalarında etkili olmaya devam etmektedirler. Bu ülkelerin orduları savunma bütçelerine daha fazla kaynak ayırmaları için sivil iktidarları zorlamakta, silah alımlarında neredeyse tek yetkili olmak istemektedirler. Bunlar dışında askerler tarafından kurulan ve silahlı kuvvetler üyelerinin kişisel ekonomik risklerinin kullanılmasıyla yürütülen ticari veya kârlı girişimler de vardır. Kısaca Milbus[1] olarak adlandırılan bu ‘Askeri Şirketler’ politik iktisatın sistematik olarak analiz edilmemiş bir bölümünü oluşturmaktadır. Bu çalışma bu boşluğu doldurmayı amaçlamaktadır.

Türkiye’de Ordu ve Sermaye İlişkisi / Abdullah Köktürk

İsrail’den Myanmar’a, Pakistan’dan Cezayir’e, Yemen’den Türkiye’ye, İran’dan Endonezya’ya, Mısır’dan Tayland’a onlarca ülkede askeri şirketler ekonominin militarizasyonuna hizmet etmektedirler. Bu militarizasyon üst rütbeli askerlerin refahını arttırırken, orduyu üretim aracı bir sınıf haline dönüştürmekte ve olağanüstü koşullarda orduyu siyasetin bir aracı haline getirmektedir. Siyaset; kaynakların paylaşılması için yapılan bir mücadele olduğundan; Silahlı Kuvvetler personelinin bu kâr elde etme sürecine doğrudan veya dolaylı olarak dahil olmaları, ordunun politika oluşturma sürecine ve kaynakların dağıtımını kontrol etmedeki kurumsal ilgisini arttırmaktadır.

Kamusal hesap verebilirlik normlarına uymadan kamusal kaynakların kullanıldığı bir çok durum mevcuttur. Bunlar, askeri personele çok uygun koşullarda devlet arazileri tahsis edilmesi, emekli silahlı kuvvetler personeline destek personeli sağlanması, kamu hizmet faturaları ve seyahat sübvansiyonları, serbest piyasa ekonomisinin kurallarına uymadan iş fırsatlarını silahlı kuvvet personeline yönlendirmek vb. gibi bir çok durumu içerebilir. Silahlı kuvvetlerin etkisine giren tüm ekonomik faaliyetler ’Milbus’ olarak adlandırılmasına rağmen bu çalışmada sadece askerlerin nemalandığı kâr amacı güden şirketler incelenecektir. Yine bu çalışmada seçilmiş ülkeler üzerinden askeri şirketler analiz edilmeye çalışılacaktır. Bu ülkeler, Mısır, Pakistan, Türkiye, İran, İsrail ve Yemen olacaktır.