Samsun
+3...+13° C

SSB TV

Kullanıcı Oyu: 0 / 5

Yıldız etkin değilYıldız etkin değilYıldız etkin değilYıldız etkin değilYıldız etkin değil
 

 

Finansal imkânlarının sağladığı avantajlardan söz edildiğinde, OYAK’ın hukuki ve kurumsal yapısının bir başka avantajı, daimi üyelerin maaşlarından yapılan %10’luk zorunlu kesintiler sayesinde sürekli nakit girişi sağlanmasıdır. Bu maliyetsiz sıcak para kaynağı kriz ortamlarında sermaye birikimi açısından büyük avantaj yaratmaktadır.6 Yine yasa gereği yedek subay maaşlarından %5’lik kesinti yapılmakta, ama yedek subaylar hiçbir hizmetten faydalanamamaktadır. En temel sosyal geri dönüş olan emeklilik yardımlarına ödenen nemanın 1985’e kadar sürekli enflasyonun altında kalması, ancak 1990’ların ortalarından itibaren enflasyona endekslenmesi de uzun yıllar üyelerin aleyhine askeri holdinge önemli bir mali avantaj sağlamıştır.

iktisadi ilişkilerin siyasal güç ilişkilerinden hiçbir şekilde bağımsız olmadığı düşünüldüğünde ordunun politik gücünün iktisadi avantaj sağlama yönünde seferber edilmesi de potansiyel ve/ya reel bir avantaj sağlamaktadır. işin bu boyutunu ampirik olarak göstermek zor olmakla birlikte, bazı örnek olaylarda buna dair güçlü karineler bulunmaktadır. Batık şirketlerinin kamu iktisadi kuruluşlarına devri (1984’te Türk Otomotiv Endüstrisi (TOE) ve Motorlu Araçlar Ticaret (MAT) Ziraat Bankası’na), kamu kuruluşlarıyla ortaklıklar ve bu sayede kamu ihaleleri kazanma ve kamu kaynaklarından faydalanma (1985’te Oyak-Kutlutaş ve Emlak Kredi Bankası ortaklığı; 1995’te Oyak inşaat SSK ortaklığı ve 1999’da SSK ihalelerinin alınması; 2001’de Oyakbank’ın batık bankalar muamelesinden kurtarılması ve ardından Sümerbank’ın sembolik bir meblağa OYAK’a satılması) bunun örnekleridir. 4. Bu tarz özgül faktörlerin yanı sıra OYAK’ın bu denli büyüyebilmesindeki belirleyici etken ise Türkiye’deki sermaye birikim süreci ve sınıfsal yapıyla ilintilidir. OYAK, diğer büyük sermaye grupları gibi, farklı dönemlerdeki hakim birikim stratejilerinin hem belirleyicisi hem takipçisi olmuştur. Büyük sermayenin girebileceği sektörlere yatırım yapmış ve devletin sermaye grubu yaratmaya dönük politikalarından (krediler, teşvikler, muafiyetler vs.) sadece ithal ikamesi döneminde değil, liberal iktisat politikalarının uygulandığı 1980 sonrası dönemde de faydalanmıştır. 1980 sonrası dönemde de devam eden imalat sanayiindeki oligopolistik yapı sayesinde OYAK da diğer büyük sermaye grupları gibi maliyeti nihai tüketiciye yansıtarak kâr oranlarını yüksek tutmuştur. Özellikle otomotiv, çimento, lastik, tarım ilaçları sektörleri kurumun oligopolistik güce sahip olduğu sektörlerdir. OYAK, net varlığının önemli gelişme gösterdiği 1960-1980 arasında, ithal ikameci strateji doğrultusunda içeride yüksek kârlar sağlayan korumacı politikalardan istifade etmiş, yüksek gümrükler, ithalat yasakları, vergi muafiyetleri ve çeşitli teşviklerle korunan otomotiv, çimento gibi sektörlere yatırım yapmıştır. Yine bu dönemde, korunaklı iç piyasalara yüksek fiyatlarla yapılan satışlar sayesinde yüksek kârlar elde etmiştir. OYAK’ın büyük sıçrama gösterdiği dönem ise neoliberal özelleştirme (çimento, bankacılık, demir çelik) ve finansal yatırım stratejilerinin Türkiye kapitalizminde hâkim olduğu 1980 sonrası dönemdir. 1989’dan itibaren ekonominin mali sermaye birikimi döngüsüne sıkıştırılmasıyla derinliği gittikçe artan 1994, 1999, 2001 ve 2008 krizlerinin bedeli işçi, memur gibi çalışan kesimlere, kent yoksullarına fatura edilirken, hem kurumsal olarak OYAK bu politikalardan büyük kârlar elde etmiş ve tarihinin en hızlı büyüme rakamlarına ulaşmış, hem de “ayrıcalıklı bir zümre olarak” askeri personel neoliberal politikaların sosyal ve iktisadi tahriplerinden görece korunmuştur. (1961-1980 döneminde OYAK’ın ortalama kârlılığı 16 birim ise 1981-2001’de 100 birime sıçramıştır, 1990-2001 için ise bu sayı 165’tir.) Ekonominin sosyopolitik aktörlerden bağımsız, “piyasanın gizli eli” tarafından yönlendirildiğini iddia eden liberal fanteziden bir an sıyrılıp iktisadi süreçlerin de çeşitli sosyopolitik aktörlerin pratikleri sonucunda oluştuğu dikkate alınırsa, güttükleri birikim stratejileri ile finansal krizlerin müsebbipleri arasında yer alan büyük sermaye gruplarından birinin de OYAK olduğu görülür.



Çevrimiçi Ziyaretçi

16748 ziyaretçi ve 0 üye çevrimiçi

Köşe Yazarı



Son Köşe Yazısı

Köşe Yazarı



ANKET

Oyak çalışanlarından memnunmusunuz
  • Toplam oy: (0%)
  • Toplam oy: (0%)
Toplam oy:
İlk oy:
Son oy:

ANKET

OYAK'ta yolsuzluk yapılıyor mu?
  • Toplam oy: (0%)
  • Toplam oy: (0%)
Toplam oy:
İlk oy:
Son oy:

ANKET

OYAK nemasından memnunmusunuz
  • Toplam oy: (0%)
  • Toplam oy: (0%)
Toplam oy:
İlk oy:
Son oy:

ANKET

OYAK yatırımlarından memnunmusnuz
  • Toplam oy: (0%)
  • Toplam oy: (0%)
Toplam oy:
İlk oy:
Son oy: